Trịnh Nhất là con của Trịnh Liên Xương, thời trẻ từng cùng với anh họ là Trịnh Thất, thống lĩnh thủ hạ mở rộng địa bàn cướp bóc đến cả vùng vịnh Bắc Bộ. Khi Nguyễn Huệ tiến quân ra Bắc Hà, ông đã chiêu dụ nhiều nhóm hải tặc, phân chia mỗi nhóm một lãnh bàn hoạt động, chỉ đạo các chiến dịch và cho họ nơi trú ẩn. Quang Trung Hoàng đế thu dụng các nhóm cướp biển người Hoa giống như lính đánh thuê để tăng cường cho hải quân Tây Sơn mới được thành lập. Quang Trung còn sai các nhóm này đánh phá vùng duyên hải miền nam Trung Quốc cốt để Nhà Thanh bị cuốn vào hoạt động ngoại giao và chống giặc cướp để cho ông có thời gian ổn định tình hình nước Việt.[cần dẫn nguồn] Cũng có tài liệu cho rằng việc Quang Trung sai cướp biển người Hoa đánh phá duyên hải miền nam Trung Quốc là nhằm tạo tiền đề cho chiến dịch xuất quân đánh lấy Quảng Tây mà ông dự định trong tương lai.[cần dẫn nguồn]

Một trong những căn cứ chính của lực lượng hải tặc dưới sự bảo trợ của Quang Trung Hoàng đế là đảo Giang Bình tức ba hòn đảo (tam đảo) nhỏ là Vạn Vĩ (Wanwei), Vu Ðầu(Wutou) và Sơn Tâm (Shanxin) lúc đầu vốn là hoang đảo, ngày nay là ba thôn thuộc địa phận thị trấn Giang Bình, huyện cấp thị Đông Hưng, địa cấp thị Phòng Thành Cảng của tỉnh Quảng Tây, Trung Quốc nằm tại cực nam của Quảng Đông, cận kề với các thương cảng như Hạ Môn, Quảng Đông… giáp ranh với Việt Nam (cách cửa khẩu Móng Cái của Việt Nam chừng 25 km). Trong số các thủ lĩnh hải tặc, có Trịnh Thất cùng với Mạc Quan Phù, Vương Quý Lợi, Trần Thiên Bảo và Ô Thạch Nhị (Mạch Hữu Kim), được phong quan tước, được giao trách nhiệm quy tụ những nhóm hải tặc nhỏ lại lập thành những hạm đội lớn. Bản thân Mạc Quan Phù và Trịnh Nhất đã từng tham dự nhiều trận đánh chống lại Nguyễn Ánh, lập nhiều công trạng cho Tây Sơn. Dưới tay Trịnh Thất bấy giờ có hơn 200 chiến thuyền, là lực lượng ngoài biển lớn nhất thời ấy và được thăng tới chức Đại tư mã,[1] thống lĩnh toàn bộ lực lượng hải tặc vùng Biển Đông.